hergebruik en beperking CO2-uitstoot

onze visie

HVC streeft naar zoveel mogelijk milieuwinst door CO₂-uitstoot te vermijden en/of te minimaliseren. Hiervoor leveren wij inspanningen op het gebied van de energietransitie én op het vlak van afvalverwerking. Op energiegebied vermijden wij CO₂-uitstoot door het opwekken van groene elektriciteit en groen gas en het produceren van warmte voor huizen en bedrijven. Omdat verbranding van restafval in onze afvalenergiecentrales een oorzaak is van CO₂-uitstoot, zetten we ons op het afvalvlak in de eerste plaats in voor het voorkomen van huishoudelijk afval en het optimaal scheiden en recyclen van afval dat wel ontstaat. Dit is ook wat we voor ons zien in de toekomst; een afvalvrije samenleving waarin zo weinig mogelijk restafval wordt verbrand en schadelijke emissies zoals CO₂ worden vermeden. Zover is het alleen nog niet. Tot die tijd maken we bij de verbranding van afval dat niet hergebruikt kan worden, zoveel mogelijk stroom en warmte. Én vangen we (een deel van) de CO₂ af waardoor deze niet in de lucht komt.

Wat is CO2

CO₂ is de afkorting van koolstofdioxide en is het belangrijkste broeikasgas. Broeikasgassen komen van nature voor en zijn belangrijk voor het leven op de aarde. Ze zijn dus niet alleen slecht voor ons klimaat. Ze houden de warmte van de zon vast. Zonder broeikasgassen zou het op aarde afkoelen naar zo’n -18 graden Celsius.

CO₂ ontstaat bij de verbranding van koolstof. Mensen en dieren produceren bijvoorbeeld CO₂ doordat het lichaam voedsel verbrandt waar koolstof in zit. Zij stoten deze CO₂ uit via hun adem. Een deel van de CO₂ haalt de natuur zelf weer uit de lucht. Bomen en planten zetten dit om in koolstof en zuurstof en ook oceanen nemen CO₂ op.

Een ander deel van de CO₂-uitstoot ontstaat door het verbranden van fossiele brandstoffen als kolen, olie en gas, maar ook bij bijvoorbeeld het verbranden van restafval. De mens verstoort hiermee de balans in de natuur. Deze CO₂-uitstoot komt dus boven op de natuurlijke CO₂-uitstoot. Het is de belangrijkste oorzaak van de toename van CO₂ in de atmosfeer en daarmee het zogenaamde broeikasgaseffect dat verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde.

uitstoot CO2 van HVC

Diverse activiteiten bij HVC leiden tot de uitstoot van CO₂ (en andere broeikasgassen zoals lachgas en methaan). Het gaat hierbij onder andere om het verbranden van restafval, afvalhout en slib van waterzuiveringsinstallaties, het vergisten en composteren van gft, het gebruik van aardgas en elektriciteit, en de inzet van transportbrandstoffen in bijvoorbeeld onze inzamelvoertuigen. 

Het grootste deel van onze CO₂-uitstoot komt door het verbranden van de diverse afvalstoffen. Bij het verbranden van 1 ton restafval komt gemiddeld ongeveer 1 ton CO₂ vrij. Ook het verbranden van niet-herbruikbaar afvalhout en zuiveringsslib leidt tot emissie van CO₂.

verschil fossiel en biogeen CO₂
Bij CO₂-uitstoot wordt onderscheid gemaakt tussen fossiele CO₂ en biogene CO₂. De fossiele CO₂ is afkomstig van het verbranden van het fossiele deel uit het restafval (met name plastics). De biogene CO₂ is afkomstig van het verbranden van biomassa zoals de biogene fractie van restafval, niet herbruikbaar afvalhout en zuiveringsslib.

Het deel van de CO₂ dat afkomstig is uit fossiele bronnen waaronder de ‘fossiele fractie’ uit het restafval levert een bijdrage aan het broeikasgaseffect. Dit is het deel waarover de overheid sinds 2021 de nationale CO₂-belasting heft.

Het grootste deel van de CO₂-emissies van HVC is afkomstig van biomassa (de biomassa-fractie in het restafval, houtafval in de BEC) en levert daardoor rekenkundig geen bijdrage aan het broeikasgaseffect (zogenaamd kort-cyclisch CO₂). 

rekenmodel CO2 van HVC

In 2022 heeft HVC een CO₂-model ontwikkeld en afgestemd met CE Delft waarmee we onze CO₂-emissies op de best mogelijke manier kunnen bepalen. Het CO₂-model dat wij gebruiken verschilt op een aantal punten van de rekenmethodiek van het EpE-protocol dat de Vereniging Afvalbedrijven als standaard voor de afvalsector omarmt.

Verschillen:

• de rekenmethodiek (EpE-protocol): ons CO₂-model gaat allereerst uit van wettelijke methoden (NEa, ETS, warmtewet). We vullen dit aan met het EpE-protocol of eigen methoden als dit leidt tot meer nauwkeurigheid in de berekening.
• andere manier van cijfers presenteren (doorsnede): binnen het CO₂-model kiezen we ervoor om langs een andere doorsnede de CO₂-emissies te presenteren. Hierdoor ligt de nadruk meer op wat er uitgestoten wordt (scope in de tijd) in plaats van wat voor type emissie het is (type emissie in de tijd).
• emissies per activiteit: de CO₂-emissies kwantificeren we per activiteit. Hierdoor is het wel noodzakelijk om als HVC het CO₂-model op groepsniveau te consolideren om dubbeltellingen te voorkomen.

Verschillende typen emissies
We maken in het CO₂-model onderscheid tussen verschillende scopes van CO₂-emissies en tussen verschillende bronnen van de ontstane CO₂-emissie. Voor de verschillende scopes gebruiken we de volgende definities (conform het GHG-protocol):

• scope 1: directe CO₂-emissie veroorzaakt door eigen bronnen binnen de organisatie. Het betreft de uitstoot door eigen gebouwen, vervoer en productie gerelateerde activiteiten.
• scope 2: indirecte CO₂-emissie door opwekking van ingekochte en verbruikte elektriciteit- of warmte.
• scope 3: indirecte CO₂-emissie veroorzaakt door bedrijfsactiviteiten van een andere organisatie bijvoorbeeld bij de productie van goederen, het uitvoeren van diensten, het uitvoeren van dienstreizen, etc.         

Omdat een (groot) deel van de HVC-activiteiten leiden tot het vermijden van CO₂-emissies elders in de keten, definiëren we in het CO₂-model ook de scope ‘vermeden CO₂’. Reden is dat een (groot) deel van de HVC-activiteiten leiden tot het vermijden van CO2-emissies elders in de keten. Het meest voor de hand liggende voorbeeld is de door HVC geproduceerde (duurzame) energie. Door activiteiten van HVC hoeft deze energie (in de vorm van elektriciteit en/of warmte) elders niet met behulp van fossiele brandstoffen, te worden opgewekt, zodat de bijbehorende CO2-emissies vermeden worden. Een andere vorm van vermeden CO2-emissies ontstaat doordat door HVC op de markt gebrachte secundaire grondstoffen leiden tot een reductie van de inzet van primaire grondstoffen en/of een verminderd energieverbruik in het productieproces.

onze CO2-uitstoot reduceren

De activiteiten van HVC leiden tot CO₂-besparingen op andere plekken in de keten. De (duurzame) energie die HVC produceert (warmte, elektriciteit) hoeft niet met behulp van fossiele brandstoffen te worden geproduceerd. De inzet van gescheiden ingezamelde en uit de bodemas-wasinstallatie teruggewonnen secundaire grondstoffen leidt tot CO₂-besparingen ten opzichte van de inzet van primaire grondstoffen. De totale hoeveelheid op andere plekken in de keten bespaarde CO₂-emissies bedroeg in 2023 852 kton.

HVC spant zich daarnaast in om de uitstoot van (fossiel) CO₂ te reduceren. Dit doen we door de ontwikkeling van duurzame energiebronnen zoals aardwarmte, wind- en zonne-energie. Ook onze activiteiten om restafval (waarvoor verbranden nu nog de enige oplossing is) te verminderen en afvalscheiding te vergroten helpt om de emissie van broeikasgassen tegen te gaan. Dit doen we o.a. door bijvoorbeeld afvalcoaches, het recycle-tarief in te voeren bij onze gemeenten en onze scheidingsinstallatie. De CO₂ die we produceren vangen we deels af en zetten we in als vervanger van de CO₂ die de glastuinbouwsector anders zou produceren door het verbranden van de fossiele brandstof aardgas.

afgevangen CO2 als vervanger voor CO2 uit fossiel gas

In 2019 startten we met het afvangen van CO₂ in een proefinstallatie. De afgevangen CO₂ maken we vloeibaar zodat deze kan worden getransporteerd naar de glastuinbouw. We leveren de CO₂ uit deze Alkmaarse installatie aan tuinders in de regio. Zij laten hiermee hun gewassen sneller groeien en hoeven zelf geen CO₂ meer te maken uit fossiel aardgas. Daarnaast gebruiken we een deel van de afgevangen CO₂ in onze bodemas-wasinstallatie. We onderzoeken ook andere toepassingsmogelijkheden voor het gebruik van CO₂.

op grote schaal CO₂ afvangen
Met de ervaring die we hebben opgedaan met de huidige, kleinschalige CO₂-afvanginstallatie bereiden we ons voor om in Alkmaar grootschalig CO₂ te gaan afvangen. Voor deze installatie hebben wij SDE++ subsidie toegewezen gekregen. Ook verwachten wij de noodzakelijke vergunningen voor de bouw  van de installatie op korte termijn te ontvangen. In de loop van 2024 zullen we een besluit nemen over een grootschalige CO2-afvang.