Bodemas

onze visie

HVC werkt met haar aandeelhoudende gemeenten hard om de hoeveelheid (rest)afval te verminderen door preventie, gescheiden inzameling, nascheiding en recycling. Van het restafval dat dan toch nog verbrand wordt in onze afvalenergiecentrales – steeds minder gelukkig – maken we zoveel mogelijk energie. Na verbranding blijft bodemas over. Bodemas die we wettelijk niet mogen storten maar nuttig moeten toepassen. Én waaruit we zoveel mogelijk grondstoffen willen halen. Daarom maken wij bodemas schoon door deze te wassen. We halen de waardevolle metalen eruit om te recyclen. Het granulaat dat daarna overblijft, wordt als zandvervanger circulair toegepast in de grond-, weg- en waterbouw.

over bodemas

Bodemas is het deel dat niet verbrandt in de afvalenergiecentrale. Dat is qua gewicht ongeveer 25% van het afval dat we verbranden. Het bestaat vooral uit steenachtige materialen, keramiek, glas en metaaldeeltjes. Metaaldeeltjes worden er veel mogelijk uitgehaald en gerecycled. In bodemas zit ook zouten. Die zouten zijn aanwezig in het afval, maar vormen zich ook voor een deel tijdens het verbrandingsproces. Het deel wat in wateroplosbaar is, is niet goed voor het milieu, en kunnen we er uitwassen. 

Green Deal: schonere bodemassen

Jaarlijks produceren Nederlandse afvalenergiecentrales meer dan 1,5 miljoen ton bodemas. Door de vervuiling die in de bodemas zit, mocht deze alleen in de wegenbouw worden gebruikt als zogenoemde IBC-bouwstof. IBC staat voor isoleren, beheren en controleren. De bodemas werd ingepakt met een vloeistofdichte folie en regelmatig gecontroleerd. Hiermee wordt voorkomen dat de vervuiling in de grond en het grondwater terechtkomt. Om bodemas op een schone en nuttigere wijze te kunnen gebruiken is in 2012 een ‘Green Deal Verduurzaming nuttige toepassing AEC-bodemas’ opgesteld. Bodemas mag vanaf 2020 alleen nog worden toegepast als deze veel minder wateroplosbare vervuiling bevat.

wassen of immobiliseren

Er zijn twee opties om bodemassen te krijgen die zonder maatregelen gebruikt mogen worden.

1. wassen

Vervuiling wordt uit de bodemas gewassen. Het voordeel is dat het product schoon is en goed te recyclen. 

2. immobiliseren

Hierbij wordt de vervuiling gebonden in het product. Het voordeel is dat alle bodemas gebruikt kan worden. Een nadeel is dat de vervuiling in het product blijft. Hiermee verplaatst het vervuilingsprobleem zich naar de toekomst. Een nadeel is dat de vervuiling in het product blijft. Hiermee verplaatst het vervuilingsprobleem zich naar de toekomst. De Inspectie Leefomgeving en Transport van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat waarschuwde in juni 2022 voor dit risico in een signaalrapportage.

Specifiek voor bodemas geldt: storten is verboden, nuttig toepassen is de enige optie. Om dit in goede banen te leiden is er uitgebreide wet- en regelgeving opgezet. De Rijksoverheid heeft sterke voorkeur voor het wassen, omdat daarmee de vervuiling eruit wordt gehaald. Dat is ook de intentie van de ‘Green Deal Verduurzaming nuttige toepassing AEC-bodemas’

eerste ter wereld

HVC heeft gekozen voor het wassen van de bodemas. Als eerste in de wereld ontwikkelde HVC samen met Boskalis Environmental een installatie die de bodemas schoon wast. Op de locatie van HVC in Alkmaar wast de installatie sinds 2015 alle bodemas van de afvalenergiecentrales van HVC Alkmaar en Dordrecht.  De gewassen bodemas is een volwaardige vervanger van (zee)zand, waardoor er minder (zee)zand hoeft te worden afgegraven.  Deze vervanger kan zonder de extra IBC-maatregelen gebruikt worden als aanvul- en ophoogmateriaal in wegenbouwprojecten.

recyclen van waardevolle materialen

We wassen de bodemas en scheiden deze in verschillende groottes. Metalen zoals ijzer, non-ferro (NF) en roestvrijstaal (RVS), halen we eruit en worden gerecycled. In 2023 leverde dit circa 33% recyclebaar metaal op. Het spoelwater reinigen we continu en gebruiken we steeds opnieuw.

schoon product voor wegenbouw

De gewassen bodemas is de basis voor de circulaire bouwstof Beaumix. wASH vof (de samenwerking tussen HVC en Boskalis Environmental) produceert deze bouwstof en is verantwoordelijk voor de kwaliteit. De korrelopbouw en vorm van Beaumix is erg stabiel. En het is waterdoorlatend waardoor het ook tijdens regenval goed verwerkbaar blijft. Het is een volwaardige vervanger van (zee)zand en vrij toe te passen in de grond-, weg- en waterbouw. Sinds 2016 is er bijna 1 miljoen ton Beaumix geproduceerd en afgezet in Nederland in wegen, viaducten, parkeerterreinen etc. 

Batterijen

Door het wassen van bodemas wordt het resterende glas, keramiek, metaal, etc. zichtbaar in het eindproduct. In 2021 heeft dit in Katwijk tot ophef geleid omdat bij de toepassing van het materiaal geconstateerd werd dat het batterijen bevatte. Hoewel na onderzoek door de gemeente bleek dat de bodemas aan alle normen voldeed, was de verontwaardiging begrijpelijk. Als HVC hebben we hier lering uit getrokken en meteen het wasproces aangepast om er meer batterijen uit te halen. Naar aanleiding van ‘Katwijk’ heeft de overheid, in samenwerking met de branche, nieuwe strengere normen voor restmetaal en batterijen opgesteld. Deze worden in 2025 van kracht. De huidige kwaliteit Beaumix voldoet daar al aan; een ton gewassen bodemas bevat momenteel minder dan 1 batterij.

Afval scheiden

In Nederland hebben we als doelstelling dat 55% van de batterijen gescheiden ingezameld moet worden. Die doelstelling halen we. De resterende 220 miljoen batterijen verdwijnen bij het restafval en komen daarmee in de verbrandingsoven. Omdat de brandbaarheid van batterijen beperkt is, zitten er (resten van) batterijen in bodemas. We moeten met zijn allen ervoor zorgen dat er geen batterijen in het restafval terechtkomen. Om meer batterijen uit het restafval te halen, voert onder andere HVC publiekscampagnes over het goed scheiden van afval. Lege batterijen, lever ze in | HVC Groep 
 

in de media

• Artikel P+: Wegenbouw krijgt schoonste onderlaag ter wereld

• Artikel Noordhollands dagblad: HVC haalt uit naar andere afvalverwerkers. Restanten in vuilverbrandingsovens kunnen na wasbeurt prima worden hergebruikt in de bouw. Maar: ’Slecht gesteld met recycling’

• Artikel Afvalonline: HVC-directeur: “Het is slecht gesteld met recycling bodemassen”